Imkeren?

Wie spreekt over bijen, spreekt in één zin ook over een vervelende nevenkwestie. We zitten op een terras, drinken een pintje, houden een barbecue met vrienden en familie, plots worden we geplaagd door

vervelende insecten, die ons het leven zuur maken. Vanaf half juli begint het en het lijkt nooit te stoppen. Maar, hebben we wel te maken met bijen zoals de buitenstaander denkt?
NEEN!! Honingbijen krijgen immers maar al te vaak de verwijten van de wesp aangesmeerd. Wespen hebben hun nut binnen het dierenrijk. Helaas komt de wesp maar al te vaak in het buurt van de mens. Net zoals iedere andere diersoort verkiest de wesp het gemak van de op tafel geserveerde zoetigheden boven de moeizame zoektocht in de natuur. Zouden wij het anders doen?
Er is een groot verschil tussen bijen en wespen. Bijen worden de grazers onder de angeldragers genoemd. Hieronder verstaan we dat ze, behoudens enkele uitzonderingen, zich enkel te goed doen aan wat door de planten via florale en extra-florale nectariën wordt afgescheiden. Wespen daarentegen worden beschreven als jagers in het insectenrijk. Ze voeden zich met andere insecten zoals rupsen, vliegjes, en ja, ook soms honingbijen. Verder zijn ze vooral op het einde van de zomer tuk op allerlei zoets, teneinde hun tekorten aan suikers aan te vullen.

Nut van de honingbij:

Wie over honingbijen spreekt, moet zich in de eerste plaats realiseren dat deze insecten een onmisbare schakel binnen het ecosysteem zijn. Honingbijen zijn door het bezoeken van bloeiende planten eerst en vooral de beste bestuivers. Naast hommels en vele soorten solitaire bijen, vliegen, vlinders en kevers nemen de honingbijen het overgrote deel van het bestuivingswerk op zich. Daar onze bijtjes in grote getale overwinteren en daarbij geen winterslaap houden, staan zij steeds bij die eerste zonnige dagen paraat. Vanaf de prille lente vliegen ze uit op zoek naar die eerste nectar- en stuifmeelbronnen, vanaf die eerste dag reeds met vele duizenden tegelijk. Verder heeft de honingbij ook de eigenschap bloemvast te zijn: zij zal tijdens haar vlucht steeds dezelfde bloemensoort bevliegen, met een optimale kans tot vruchtzetting voor de bevlogen bloesems tot gevolg. Bijen vervullen een onmisbare rol ter bevordering van zaadvorming van bloeiende gewassen, die rechtstreeks of onrechtstreeks door de mens worden geconsumeerd.
De imkerij is een tak binnen de landbouwsector die een ondergewaardeerde doch onmisbare schakel vormt.

Imkeren?

In ons kleine Belgenlandje worden bijen hoofdzakelijk als hobby gehouden. Een klein legertje vrijwilligers, meestal onbekend.
De imker heeft zich aangepast aan onze moderne maatschappij. Hij imkert met moderne bijenkasten in een naar zijn oordeel meest geschikte afmetingen. De bijenkast huisvest telkens één bijenvolk. De bijenvolken staan meestal in lijn naast elkaar opgesteld.
De imker zelf heeft veel inspanningen gedaan ter bevordering van zijn hobby. Hij streeft ernaar te imkeren met zachtaardige bijen, ter voorkoming van die toch wel vervelende bijensteek, zowel voor zichzelf als voor zijn nabije buurman. Hij houdt bijen uit respect voor de natuur, als tijdverdrijf en als ontspanning na die veel te stresserende dag op het werk.
De meeste imkers streven er uiteraard naar om honing te oogsten; een zoetigheidje dat door geen enkel ander natuurlijk product kan worden geëvenaard. Daarbovenop betekent een potje honing uit eigen bijenkast een 100% natuurlijk , zuiver en gezond product.

Bedreigingen binnen de imkerij:

De voorbije eeuw heeft de imkerij een ware facelift ondergaan. Ons Vlaanderenland is in enkele decennia volgestouwd met steen en beton. Hier en daar voorzien van een park en een tuintje. In de landelijke gebieden wordt vooral aan monocultuur gedaan, plaats voor een bloeiend onkruidje of struik is er nog nauwelijks.
Voor de imkerij is dit een hele aanpassing geweest. Het aanbod aan drachtplanten is de laatste decennia drastisch geslonken. Daardoor beschikken onze bijenvolken gedurende bepaalde perioden van het jaar over onvoldoende stuifmeel, noodzakelijk voor de vitaliteit van het volk.
Ieder bijenvolk wordt aanzien als een entiteit. Wanneer een bepaald deel van de bijen door ziekte aangetast zijn en ten gevolge hiervan het goede functioneren van het bijenvolk in het gedrang komt, wordt een bijenvolk als “ziek" beschouwd.
De bijen hebben de laatste jaren enorm te kampen met verscheidene ziektes en parasieten. Enerzijds worden de bijen rechtstreeks door toedoen van de mens besmet door onder andere transport van bijenvolken of koninginnen; het voederen van bijenvolken met honing van vreemde afkomst of het onhygiënisch omgaan met, en het verhandelen van bijenteeltmaterialen. Anderzijds worden de bijen door externe factoren bedreigd: de algemene verloedering van ons milieu door de industrie, de transportsector en de landbouw.
Bovendien stelt men steeds meer vast dat er een gebrek is aan voldoende drachtplanten voor onze bijenvolken…
Door de opeenstapeling van al deze factoren komen onze bijenvolken onder druk te staan waardoor zij verzwakken en vatbaar worden voor allerlei ziektes. Uiteindelijk storten ze in en sterven.
De laatste jaren heeft onze sector te kampen met enorme bijensterfte, vooral gedurende de wintermaanden. Bij sommige imkers wordt dit als nefast ervaren.
Het komt er vooral op aan om enerzijds hygiënisch te werken en zo de kans op zieken te vermijden en anderzijds om de gezondheid van onze volken te bevorderen door vooral in het najaar een voldoende aanbod van stuifmeeldragende bloeiers te voorzien. Dat laatste heeft de imker niet in de hand; evenmin als de milieuproblematiek.
Het is van het allergrootste belang dat op alle niveaus een coherent beleid wordt gevoerd ter bescherming van de honingbij.

Het verenigingsleven

Onze plaatselijke vereniging biedt ieder imker de kans zijn hobby ten volle te beleven. Je kan er terecht voor allerhande informatie. Bij de opstart krijg je er de nodige ondersteuning en eventuele begeleiding bovenop. Er worden opleidingen gegeven, er wordt praktische bijscholing georganiseerd. Tijdens de periodieke vergaderingen krijg je de kans om ervaringen uit te wisselen en worden onderwerpen behandeld om bepaalde problemen beter toe te lichten.

Ondanks de problemen die de laatste jaren de kop opsteken is en blijft het houden van bijen een boeiende hobby. De imkerij levert een belangrijke bijdrage tot het behoud van de fauna en flora zowel binnen als buiten Vlaanderen. Als imker breng je de natuur dichter bij huis. De boeiende wereld van de honingbij is en blijft tot op de dag van vandaag een beetje zijn mysterie behouden, een boeiend gegeven waar we als imker telkens weer mee te maken krijgen en dat ons blijft fascineren.